تعارض اشتراک و نقلتعارض اشتراک و نقل، تنافی میان احتمال دو حالت اشتراک و نقل در یک لفظ را می‌گویند. ۱ - تعریفهرگاه در لفظی هم اشتراک، احتمال داده شود و هم نقل، تعارض اشتراک و نقل پدید می‌آید. ۲ - مثالمانند این سخن پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم که فرمود: «الطواف بالبیت صلوة» که در آن دو احتمال وجود دارد: ۱. کلمه «صلات»؛ مشترک لفظی باشد بین معنای لغوی که عبارت است از دعا ، و معنای شرعی که همان ارکان و اذکار مخصوص ( نماز ) است. در صلات به معنای لغوی، طهارت شرط نیست، ولی در صلات به معنای شرعی، طهارت شرط می‌باشد، که طبق آن، در طواف نیز طهارت شرط خواهد بود. ۲. صلات از معنای اول (لغوی) به معنای شرعی نقل داده شده باشد. ۳ - حکمدر تعارض میان اشتراک و نقل، درباره تقدم یکی از آن دو بر دیگری اختلاف است؛ عده‌ای از اصولی‌ها به تقدم اشتراک اعتقاد دارند، ولی بیشتر آنها به تقدم نقل بر اشتراک معتقد هستند. [۱]
التعارض و الترجیح بین الادلة الشرعیة، عزیز برزنجی، عبداللطیف عبدالله، ج۲، ص (۹۷-۹۶).
۴ - پانویس
۵ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۳۱۹، برگرفته از مقاله «تعارض اشتراک و نقل». |